TASARLAYANLAR:
Kevser Başaran, Kadir Gök, Mehmet Ali Temizel, Tuğçe Akgün (TOFD)
GİRİŞ:
Kamusal hayata katılım bağlamında odaklandığımız projemizin ilk aşamasında, Türkiye Omurilik Felçlileri Derneğinden STK tasarım ortağımız ile görüşülerek tekerlekli sandalye kullanımının zorluklarına ilişkin kişisel ve gözleme dayalı deneyimleri öğrenilmiştir. Bu görüşmelerde ifade edilen zorlukların hem ev içinde hem de kamusal alanda mevcut olduğu ancak çoğu kişi tarafından göz ardı edildiği fark edilmiştir. Uygunsuz rampa kullanımı nedeniyle sokakta engelsiz bir yolculuk etmenin mümkün olmaması; rampa başlarına park edilen arabalar, bozuk yollar ve eğim dalgalanmasının fazla olması; İstanbul’da çoğu yerde sadece basamak kullanılması ve rampa bulunmaması STK tasarım ortağımız tarafından dikkat çekilen sorunlardan bazılarıdır. STK tasarım ortağımız bu sorunlar nedeniyle tekerlekli sandalye kullanıcılarının kamusal hayata katılımında zorluklar yaşadıklarını vurgulamıştır.
Odaklandığımız tasarım başlığını açmak için gerçekleştirdiğimiz görüşmelerden sonra projemiz için ilk çözüm yaklaşımı olarak kentsel bir düzenleme örneğinin geliştirilmesi düşünülmüş ve bu konu detaylı olarak tartışılmıştır. Süreçte hem STK tasarım ortağı ile hem de Sosyal Sorumluluk Uygulamaları dersinden sorumlu öğretim elemanlarımız ile yaptığımız görüşmeler sonrasında proje odağımızı daraltıp halihazırda sorun teşkil eden tek bir kamusal ürüne yönelik çözüm üretilmesine karar verilmiştir. Bu doğrultuda STK tasarım ortağının da yönlendirmesiyle kamusal alanda kullanılan piknik masaları proje çalışmamızın kapsamı olarak belirlenmiştir.
ERİŞİLEBİLİR BİR PİKNİK DENEYİMİ:
STK tasarım ortağımıza kamusal alanda sosyalleşme noktalarına yönelik yapmak istediklerimizden bahsettiğimizde bize tekerlekli sandalye kullanıcılarının özellikle piknik masalarıyla etkileşimlerinde sorunlar yaşadıklarını ve sosyal buluşmalarda mevcut piknik masalarının erişilebilir olmaması nedeniyle tekerlekli sandalye kullanıcılarının arkadaşlarıyla kamusal alandaki piknik etkinliklerinde bir araya gelme şansının engellendiğini söylemiştir.
Konsept tasarım çalışmasına başlamadan önce, referans oluşturabilmesi amacıyla tekerlekli sandalye kullanıcıları için erişilebilir olduğu ifade edilen ve yine kamusal alanda kullanılan oturma elemanları ve banklar incelenmiştir. Ancak bu incelemede genellikle birbirine çok benzer oturma elemanlarının yapılmış olduğu, ürün çeşitliliğinin az olduğu ve mevcut tasarımların sadece tek yönlü oturmaya olanak sağladığı görülmüştür.
Araştırmalarımızdan yola çıkarak tasarım aşamasında öncelikle kişi sayısı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda ideal kullanım senaryosu için kalabalık grupları da dahil edebilecek şekilde, 2 kişi tekerlekli sandalye kullanıcısı olmakla birlikte en fazla 8 kişinin kullanabileceği bir tasarımın gerekliliği düşünülmüştür. Yaptığımız ön biçimsel denemelerde sosyal iletişimin ve etkileşimin altıgen formuyla verimli bir şekilde gerçekleştirilebileceği düşünülmüş, sonraki eskiz çalışmalarımız bu yönde geliştirilmiştir.
TASARIMIN ÖZELLİKLERİ:
Tasarımımızda kullanılacak olan malzemelerin uzun ömürlü ve uygulanabilir olması amacıyla yaptığımız araştırmalar sonucunda masa ve bank tablalarında ahşap, taşıyıcı kısımlar için ise galvaniz çelik kullanımına karar verilmiştir. Galvaniz kaplama, çeliğin yüksek ısıda çinko ile kaplanması ile elde edilmekte ve bu sayede malzemenin hem ömrünü uzatmakta hem de bakımını kolaylaştırmaktadır. Dış mekân kullanımına uygun olan bu malzemelerin uygulanabilirlik açısından da etkin olduğu araştırmalarımızda görülmüştür.
Tasarımın biçimsel ve uygulamaya yönelik özellikleri tartışılırken, ürün-kullanıcı etkileşimini daha iyi bir hale getirebilmek için akülü tekerlekli sandalye kullanıcılarının da ihtiyaçları doğrultusunda tasarıma bir şarj noktasının eklenmesinin gerekliliği fark edilmiştir. Akülü tekerlekli sandalye kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır ve ortaya çıkan tasarım çözümünün daha kapsayıcı olabilmesi için gerekli olan priz, masanın sabit banklarına eklenmiştir. Prizlerden elektriğin ücretsiz elde edilebilmesi ve ürünün kurulumunda altyapı ihtiyacının ortadan kaldırılabilmesi için güneş enerjisinden faydalanılabileceği düşünülmüştür. Ayrıca Türkiye’de güneşli gün sayısının fazlalığı ve bu doğrultudaki bir çözümün olası verimi nedeniyle tasarımın güneşlik kısmına güneş panelleri yerleştirilmiştir. Böylelikle kamusal alanda kendi kendine yeten, kendi enerjisini üreten, herkesin kişisel ürünlerini bu noktalardan şarj edebileceği ve ayrıca akülü tekerlekli sandalye kullanıcılarının da araçlarını şarj edebileceği erişilebilir bir piknik masası tasarlanmıştır. Tasarımımızın sadece engellilerin değil herkesin kamusal alandaki sosyal etkileşimini artırabilecek ve iyi bir piknik deneyimi sunacak bir çözüm ortaya koyduğu düşünülmektedir.