Kapsayıcı Yaşamı Tasarlamak...
Doç. Dr. Saadet Aytıs, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İZEV Vakfı
Tasarım, yaşamın tam da içinde insana dokunan, her ölçekte var olan bir olgu...
Herkes için tasarım, özellikleri ne olursa olsun her insan için katkı sağlayan ayrıcalıklı bir
yaklaşım...
Tasarımın herkesi kapsaması ne kadar özel ve önemliyse, herkesi kapsayacak bir yaşamı
tasarlamak da bir o kadar özel ve önemli...
Ne demektir herkesi kapsayacak bir yaşamı tasarlamak?
Toplumda çoğunluğu teşkil ettiği için “olağan” ya da “normal” olarak nitelendirilen kişilerin dışında kalan, farklı özellikler taşıyan ve yapabiliteleri farklı olan bireyleri de olağan olarak nitelendirilen yaşamın içine dahil etmektir. Bir sosyal bütünleştirme hareketi olarak, yaşamı herkes için tasarlamaktır.
Farklı özellikler taşıyan bireylerin bazen toplumdan dışlanması, bazen de yaşam alanlarının ve yaşam döngüsünün bir sonucu olarak kendilerine uygun olmayan ortamlarda olmaktan kaçınması neticesinde bir ayrıştırma ve ayrışma durumu oluşmaktadır. Bu durumda toplumun çoğunluğunu teşkil eden kişilerin dışında çok farklı özelliklerde dezavantajlı gruplar meydana gelmektedir. Bu grupların her biri ayrı ayrı üzerinde çalışılması ve tasarıma dahil edilmesi gereken önemli değerlerdir. Burada ‘zihin farklı bireyler için kapsayıcı yaşamı tasarlamak’ konusuna değinilecek; konu, İZEV (İstanbul Zihinsel Engelliler İçin Eğitim ve Dayanışma Vakfı) üzerinden irdelenecektir.
İZEV, 30 yılı aşkın bir süredir zihin farklı bireylerin topluma entegre edilmesindeki çalışmalarıyla konusunda önemli bir aktör olarak huzurlarınızdadır. Türkiye’de ilk özel eğitim okulunu kuran İZEV, bu önemli eserini kamuya hibe ederek binlerce özel bireyin nitelikli eğitim alması konusunda bir ilki gerçekleştirmiştir. Eğitimli İZEV gençleri, Türkiye sınırlarını aşarak birçok uluslararası faaliyete imza atmış örnek bireylerdir. Devamında pek çok sosyal sorumluluk projesini, özel bireyleri ön plana çıkartacak ve toplumsal saygınlık yaratacak şekilde hayata geçirmiştir. Sanatın tüm dallarını enstrüman olarak kullanmayı ilke edinmiş İZEV projeleri, özel bireyleri hayatın içine katan yapısıyla dünya çapında bir çok ödüle layık görülmüştür. Bu bağlamda üniversitelerin de, ismiyle örtüşen evrensel bakış açısını oluşturmak, korumak ve geliştirmek için kendi kabuklarından çıkarak yaşama dokunmaları, kapsayıcı yaşamı tasarlamak noktasında STK yapılarına destek olmaları önemlidir.
Doç. Dr. Saadet AYTIS
1963 yılında doğan AYTIS, 1986 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Aynı üniversitede Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yapı Bilgisi Doktora Programı’nı tamamlayarak “Doktor” unvanı aldı. 1987 yılından itibaren, önce Mimarlık Bölümü’nde Araştırma Görevlisi; sonra İç Mimarlık Bölümü’nde Yardımcı Doçent, daha sonra ÜAK Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı, İç Mimarlık Bilim Alanı'nda Doçent unvanlarını aldı. İç Mimarlık Bölümü Başkanlığı, Başkan Yardımcılığı, Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyeliği, Enstitü Kurulu Üyeliği, Mimarlık Fakültesi Fakülte Yönetim Kurulu Üyeliği, Fakülte Kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. 22 doktora/sanatta yeterlik tezi, 12 yüksek lisans tezi yönetti. Değişik üniversite ve enstitülerde 133 doktora ve yüksek lisans tezinde jüri üyeliği yaptı. Çok sayıda ulusal ve uluslararası makaleleri, bildirileri, yayınları, editörlük görevleri bulunan Aytıs, birçok projede koordinatör ve yürütücülük görevlerinde bulundu, İç Mimarlık Bölümü bünyesinde pek çok ulusal ve uluslararası çalıştayın koordinatörlüğü yaptı. Çok sayıda tasarım yarışmasında düzenleme kurulu başkanlığı ve üyelikleri ile sempozyumlarda bilim kurulu üyelikleri gerçekleştirdi. Sergi koordinasyonu, sempozyum ve organizasyon yönetimi, kadro / görevlendirme jüri üyelikleri, bilim sınavı jüri üyelikleri, eğitim komisyonu üyelikleri, yetenek sınavı jüri üyelikleri ve başkanlıkları, yayın kurulu üyelikleri, danışma kurulu üyelikleri, bilirkişilik ve sektörel danışmanlıklar yaptı. Down sendromlu bir oğlu olan Aytıs, İZEV Vakfı kurucularındandır.