Tasarım, güncel hayatta ürünlerden, mimari yapılara ve çevresel düzenlemelere kadar geniş ölçekte karşılaşılan birçok erişilebilirlik sorununun ortadan kaldırılmasına ve herkes için sosyal entegrasyonun doğru şekilde sağlanmasına olanak sağlayabilecek güçlü bir araçtır. Yanlış tasarımlar ise erişilebilirlik sorunlarına, dolayısıyla da engellere neden olmaktadır. Bu sayfada platformumuzun çalışma şekline uygun olarak, Üniversite-STK iş birliğinde yürütülecek olan tasarım eğitimi odaklı kapsayıcı tasarım çalışmalarına ilişkin “STK’LAR İÇİN” bir kılavuz hazırladık. Bu kılavuz içerisinde erişilebilirlik sorunlarıyla ilgili çalışan STK’lar, Üniversitelerle bu sorunlara çözüm üretebilmek için oluşturacakları iş birliklerinin verimliliğini artırmaya yönelik önerdiğimiz modeli, sürece dair aşamaları ve bu aşamalara ilişkin yönlendirici açıklamaları bulabilirler. Bu kılavuz, STK’lara yönelik olup üniversiteler ve sürece dahil olacak öğrenciler için modeli eğitim perspektifinden detaylandıran ayrı bir dokümanlar hazırlanmıştır.

STK’LAR İÇİN KILAVUZUMUZU İNDİRİN

Modelimiz, özetle STK-Üniversite ortaklığında erişilebilirliğe yönelik ve gerçek ihtiyaçlara odaklanan “tasarım konularının” belirlenmesini; ilgili ders(ler) kapsamında bu konuların tasarım öğrencilerine verilmesini ve tasarım sürecine ilgili STK’dan gönüllü üyelerin katılım sağlanmasını içermektedir. Önerdiğimiz iş birliği süreci, “kapsayıcı tasarım” yaklaşımını ortaya koymaktadır. Kapsayıcı tasarım ile ilgili bilgilendirme yine kılavuzumuz içerisinde yer almaktadır.

5 aşamadan oluşan çalışma modelimizin önemli bir parçası olan web-platformumuz, sosyal sorumluluk alanında ve Üniversite-STK iş birliği ile yürütülen tasarım odaklı çalışmaların ve geliştirilmiş öğrenci projelerinin görünürlüklerini de sağlamaktadır. Bu modeli oluştururken Cambridge EDC tarafından geliştirilen ve “Kapsayıcı Tasarım Araç Seti” içerisinde yer alan kavramsal tasarım süreci merkeze alınmıştır.

İş birliği yaklaşımımızın aşamaları aşağıda özetlenmiştir. Daha detaylı bilgiye ve eğitim sürecinde kullanımına yönelik önerilere kılavuz içerisinden ulaşabilirsiniz.

• 1) EŞLEŞ: STK veya üniversite temsilcileri/eğitimciler, geliştirdiğimiz kapsayıcı tasarım ve iş birliği modelini web-platformumuz üzerinden inceler. İlk aşama olarak bir Üniversite ve STK arasında ortak faydaya odaklanan iş birliğine yönelik bir eşleşme sağlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda web-platformumuzda daha önce kapsayıcı tasarım çalışmalarında yer almış ve modelimizi deneyimlemiş veya iş birliğine açık olan STK’lar ve Üniversiteler de listelenmiştir. İlk kez böyle bir tasarım odaklı çalışmada yer alacak STK’lara, Üniversitelere ve tasarım öğrencilerine yönelik hazırladığımız kılavuza ana sayfadaki ilgili linklerden ulaşabilirsiniz.

• 2) KEŞFET: İş birliği kapsamında çalışılacak olan proje konularının belirlenmesinde Üniversiteler ve STK’lar arası ortak çalışma önemlidir. Üniversiteler, ders gereksinimleri ve eğitim süreci konusunda STK’ları bilgilendirirken STK’lar odaklanılacak sorun alanlarına ilişkin kendi deneyimlerini aktarırlar. Bu sayede ortaya çıkan tasarım özetleri hem ders gereksinimlerini karşılayacak hem de hayatın içinden güncel sorunlara odaklanmış olacaktır. Daha sonra bu tasarım özetleri web-platformumuza yüklenerek yürütülen iş birliği görünür hale getirilir. Gerçekleştirilecek olan iş birliği çalışmasının gizliliğine dair ortak karar STK ve Üniversite arasında alınmalıdır.

• 3) OLUŞTUR: Bu aşamada ders yürütücüleri; öğrenciler ile gönüllü STK üyelerini geliştirilen tasarım önerileri kapsamında ortak-tasarım süreci yürütebilmeleri için eşleştirirler ve tasarım süreci boyunca birlikte çalışmalarını sağlarlar. Gönüllü STK üyeleri tasarım sürecinin en başından sonuna kadar yer aldıkları için “tasarım ortakları” olmaktadır. Ders yürütücüleri ve STK temsilcileri iletişim içerisinde olarak sürecin ortak amaç doğrultusunda ilerlemesini sağlarlar. Bu süreç boyunca proje çalışması ile ilgili güncellemeler web-platformumuzdaki projenin sayfası içerisinde yapılabilir, görüş alınabilmesi amacıyla proje linki başka paydaşlarla paylaşılabilir ve site ziyaretçileri tarafından yorumlanabilir.

• 4) DEĞERLENDİR: Çalışma sonunda, tasarım öğrencilerinin STK tasarım ortaklarıyla geliştirdikleri kapsayıcı tasarım projelerini sunmalarına ilişkin bir “sunum günü” organize edilmesi, paydaşların kendi eşsiz deneyimlerini paylaşabilmeleri için önemlidir. Bu sayede öğrencilerin kapsayıcı tasarım konusunda farkındalıkları artarken STK’lar içerisinde de günlük hayatta odaklandıkları erişilebilirlik sorunlarının topluma aktarılması ve çözümlerine ilişkin tasarım-odaklı yeni bir bilgi alanı gelişmesine olanak sağlanmaktadır.

• 5) GÖRÜNÜR KIL: Projeler tamamlandıktan sonra web-platformumuza “tamamlanmış proje” olarak yüklenebilir. Proje çıktıları ve kişi bilgilerinin gizliliğine dair ortak karar yine STK ve Üniversite arasında alınmalıdır. Bu projeler, öğrencilerin odaklandığı sorunlara ilişkin de farkındalık sağlayacaktır. STK’lar web-platformumuza kaydolarak kurumsal bir profil oluşturabilirler ve istedikleri takdirde “Üniversite/STK” sekmesi altında kuruluşlarına ilişkin bilgileri paylaşabilirler. Bu sayede tasarım-odaklı yeni iş birliklerinin gelişebilmesi için de görünür olacaklardır.